SEMPENA ULANG-TAHUN KELAHIRAN P. RAMLEE KE-84 (1929-2013)

FILEM-FILEM P.RAMLEE DI YOUTUBE
Oleh Zaini Yusop & Mustafar A.R.



FILEM-FILEM P. RAMLEE (1948-1973)

PADA kebiasaannya filem-filem P. Ramlee, kalau mahu ditonton, terpaksalah pergi ke panggung-panggung wayang. Di Kuala Lumpur, Madras dan Lido menjadi tumpuan sebelum adanya Capitol dan Federal.

Masih segar dalam ingatan, "Sedarah" saya tonton di Lido, "Panggilan Pulau" dan "Penarek Becha" di Madras dan "Semerah Padi" di Capitol.

Apabila wujudnya TV Malaysia (kini RTM) pada 28 Disember 1963, filem-filem P. Ramlee ditayangkan satu lepas satu terutama keluaran pada 1950an dan 1960an.

Juga masih segar dalam ingatan, "Si Tora Harimau Jadian", yang kini dianggap hilang, saya tonton di TV Malaysia.

Begitu juga "Penghidopan" dan "Gelora", saya tonton di TV Malaysia bukan di panggung wayang.

Yalah, ketika filem-filem tersebut ditayangkan, saya masih kecil, mana ada duit mahu pergi ke panggung wayang menonton setiap kali filem lakunan dan arahannya ditayangkan.

Pada 1988, ketika memulakan projek buku "Filem-Filem P. Ramlee", saya menghadapi masalah untuk menonton filem-filemnya untuk dibuat rujukan.

Kalau ada pun sekali sekala, dapat ditonton di skrin TV seperti RTM, TV3 kemudian disusuli pula ASTRO.

Apabila alat perakam VHS dipasarkan secara meluas barulah filem-filem P. Ramlee dirakamkan melalui TV, dan boleh ditonton berulang-ulang kali.

Lebih menyenangkan lagi, filem-filemnya itu yang dirakamkan dengan kaset VHS dipasarkan terutama yang diminati ramai antaranya "Panggilan Pulau", "Bujang Lapok" dan "Nujum Pa' Blalang".

Masuk ke era 1990an, filem-filem P. Ramlee begitu mudah diperolehi apabila Music Valley mendapat hak mencetak dalam format VCD dan dijual kepada orangramai secara meluas yang mengakibat lambakan di pasaran.

Ketika itu, 2 VCD dengan harga RM5.00 pun sudah tidak ada pembeli.

Sekiranya "Bakti" dan "Si Tora Harimau Jadian" (yang dianggap sudah hilang), jika tidak hilang, kemungkinan nasibnya sama - 2 VCD atau DVD berharga RM5.00 pun tidak ada pembeli.

Semasa ada, begitulah nasibnya. Bila sudah tidak ada, ada tawaran RM100,000 untuk mendapatkannya.

MENJADI PUJAAN RAMAI

Begitu pun juga, sampai sekarang filem-filem P. Ramlee masih dijual dipasaran (dalam format VCD dan DVD) kerana peminat-peminatnya masih ramai berbanding filem-filem lakunan Ahmad Mahmud, Yusof Latiff, Aziz Jaafar dan Jins Shamsudin.

Juga filem-filem arahannya mengatasi Jamil Sulong, M. Amin, Omar Rojik, S. Roomai Noor dan Salleh Ghani.

Hingga kini RTM dan ASTRO masih menayangkan filem-filem P. Ramlee, kerapkali juga. Ertinya, P. Ramlee tetap menjadi pujaan ramai, dan tidak diketahui sampai bila penghujungnya.

Dengan adanya komputer (internet), kini boleh dikatakan lebih separuh filem-filem P. Ramlee sudah diuploadkan ke YouTube.

Ini bermakna, filem-filem P. Ramlee sudah dapat ditonton bukan saja di Malaysia tetapi juga ke seluruh dunia.

P. Ramlee sudah berada di persada dunia.

Sempena Hari Ulangtahun Kelahiran P. Ramlee Yang Ke-84 pada 22 Mac 2013 ini, FKM mengambil kesempatan mengumpul filem-filem P. Ramlee yang telah di uploadkan ke YouTube bagi memudahkan sesiapa yang berminat menontonnya, tidak payah lagi tercari-cari.

Bukan itu saja, FKM turut menyelitkan sedikit fakta disamping memperbetulkan setiap kesilapan yang diberikan oleh pengupload terutama ejaan tajuk filem tidak menepati apa yang tercatat di credit title..

Ternyata dan jelas, paling berusaha dan rajin menguploadkan filem-filem P. Ramlee ke YouTube Sha3818, kemudian diikuti Njendra, Filemklasik Melayu, Melor Ashyassqd, Mohammad Ismail Abdullah Sani, Chongie Chong, Amir Afifuddin dan Lima Jiwas.



RACHUN DUNIA (1950)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama MFP ditayangkan pada 1950.
* Filem pertama Osman Gumanti sebagai hero.
* Filem pertama Kasma Booty berherokan Osman Gumanti.
* Filem pertama Siput Serawak memegang peranan jahat.
* Filem "Insaf", keluaran Keris Film, ciplakan filem ini.


ALOHA (1950)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem pertama dan terakhir Mariam berherokan Osman Gumanti.
* Filem kedua dan terakhir P. Ramlee dan Osman Gumanti berlakun bersama.
* Filem kedua Mariam selepas "Kembar".
* Filem pertama lakunan S. Shamsuddin.
* Satu-satunya filem Roseminah belakun sebagai heroine kedua.


SEJOLI (1951)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem kedua P. Ramlee berheroinekan Kasma Booty selepas "Bakti".
* Filem pertama P. Ramlee sebagai askar - Leftenan Jamil.
* Filem pertama B.S. Rajhans mengambil P. Ramlee sebagai hero.
* Filem kedua P. Ramlee berlakun bersama Rokiah selepas "Penghidupan"


ANTARA SENYUM DAN TANGIS (1952)
(Sumber: Filmklasik Melayu)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee dan Rokiah sebagai hero dan heroine.
* Filem pertama P. Ramlee berperanan buta.
* Filem keempat P. Ramlee berlakun di bawah arahan L. Krisnan selepas "Bakti", "Takdir Illahi" dan "Penghidupan".
* Filem kedua P. Ramlee berheroinekan Rokiah selepas "Penghidupan".


ANJORAN NASIB (1952)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem pertama dan terakhir R. Azmi berlakun bersama P. Ramlee.
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Mariam.
* Filem pertama P. Ramlee memegang peranan polis - Inspektor Bahar.
* Filem kedua dan terakhir P. Ramlee berlakun sebagai hero di bawah arahan B.S. Rajhans selepas "Sejoli".


HUJAN PANAS (1953)
(Sumber: Filmklasik Melayu)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Siput Serawak.
* Filem terakhir lakunan bersama P. Ramlee dan Siput Serawak di MFP.
* Dalam filem ini terdapatnya lagu popular nyanyian dan ciptaan P. Ramlee - "Merak Kayangan".


PANGGILAN PULAU (1954)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem terakhir P. Ramlee berlakun di bawah arahan S. Ramanathan.
* Filem ketiga Latifah selepas "Dahlia" dan "Kerana Kau".
* Filem pertama yang dibintangi Ibrahim Pendek.
* Filem pertama lakunan bersama P. Ramlee dan Yusof Latiff.


MERANA (1954)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Latifah.
* Filem kedua P. Ramlee menggunakan nama Amir selepas "Hujan Panas".
* Filem terakhir Latifah berlakun di samping P. Ramlee di MFP.


ABU HASSAN PENCHURI (1955)
(Sumber: FilemKlasik Melayu)
FAKTA___
* Filem kedua P. Ramlee berheroinekan Mariam selepas "Anjoran Nasib".
* Satu-satunya filem Mariam berlakun di bawah arahan B.N. Rau di MFP.
* Filem terakhir P. Ramlee diedarkan sebagai pelakun sebelum dilantik sebagai pengarah.

---

---

PENAREK BECHA (1955)
(Sumber: Sha3818
FAKTA___
* Filem pertama arahan P. Ramlee.
* Filem ini mencatat sejarah anak Melayu kedua sebagai pengarah di MFP selepas Haji Mahadi.
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Sa'adiah.
* Runme Shaw merupakan produser pertama untuk filem pertama arahan P. Ramlee.


HANG TUAH (1956)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama MFP dalam color.
* Filem pertama P. Ramlee dalam color.
* Filem pertama arahan Phani Majumdar di MFP.
* Filem pertama MFP menang anugerah di FFAP.
* Menang Anugerah Musik Terbaik (P. Ramlee)
di FFAP3 Hong Kong (1956).
* Pernah ditayangkan di Festival Filem Antarabangsa
di Berlin, Jerman (1957).
* Satu-satunya filem Mustapha Maarof di MFP.


ANAK-KU SAZALI (1956)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem kedua P. Ramlee menang anugerah di FFAP.
* Filem kedua MFP menang anugerah di FFAP.
* Filem kedua arahan Phani Majumdar di MFP.
* Menang dua anugerah di FFAP4, Tokyo (1957);
1. Pelakun Lelaki Utama Terbaik (P. Ramlee).
2. Pelakun Kanak-Kanak Terbaik (Tony).
* ANAK-KU SAZALI bukan ANAKKU SAZALI.


PANCA DELIMA (1957)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem pertama menggabungkan lakunan Jins Shamsudin dan Hashimah Yon sebagai hero dan heroine.
* Satu-satunya cerita asal yang ditulis oleh Run Run Shaw diarahkan P. Ramlee.
* Filem pertama P. Ramlee memberi kepercayaan kepada A. Bakar Ali sebagai jurugambar.
* Filem pertama Aziz Sattar dan S. Shamsuddin berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* PANCA DELIMA bukan PANCHA DELIMA


BUJANG LAPOK (1957)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama gabungan lakunan P. Ramlee, Aziz Sattar dan S. Shamsuddin.
* Filem pertama P. Ramlee mengarahkan filem bercorak komedi.
* Filem pertama dibintangi Dayang Sofia yang kemudian berkahwin dengan Aziz Sattar.
* Filem terakhir Siti Tg. Perak disamping bersama P. Ramlee, sebelum berpindah ke Cathay Keris Film.


SUMPAH ORANG MINYAK (1958)
(Sumber: Mohammad Ismail Abdullah Sani)
FAKTA___
* Filem pertama arahan P. Ramlee memenangi anugerah.
* Filem pertama dibintangi Sri Dewi di MFP.
* Filem pertama dan terakhir lakunan Marion Willis.
* Memenangi anugerah Fotografi Filem Hitam & Putih Terbaik di FFAP5 di Manila pada 1958.
* SUMPAH ORANG MINYAK bukan SUMPHAN ORANG MINYAK.


SERGEANT HASSAN (1958)
(Sumber: Njendra)
FAKTA___
* Filem pertama dan terakhir diarahkan pengarah Filipina, Lamberto V. Avellana.
* Satu-satunya filem P. Ramlee berlakun dalam filem bercorak peperangan.
* Filem pertama MFP mengeluarkan filem peperangan, kemudian disusuli "Mata Hari".
* Filem kedua P. Ramlee berperanan askar selepas "Sejoli".
* SERGEANT HASSAN bukan SARJAN HASSAN.


PENDEKAR BUJANG LAPOK (1959)
(Sumber: Chongie Chong)
FAKTA___
* Filem kedua gabungan lakunan P. Ramlee, Aziz Sattar dan S. Shamsuddin selepas "Bujang Lapok".
* Filem pertama dibintangi Rose Yatimah.
* Satu-satunya filem gabungan P. Ramlee dan Rose Yatimah di MFP.
* Filem kedua arahan P. Ramlee memenangi anugerah.
* Memenangi Anugerah Filem Komedi Terbaik di FFAP6 di Kuala Lumpur pada 1959.


"MUSANG" BERJANGGUT (1959)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem ketiga P. Ramlee berheroinekan Sa'adiah dalam filem arahannya selepas"Penarek Becha" dan "Semerah Padi".
* Cerita dongeng bangsawan pertama di bawah arahan P. Ramlee.
* Filem kedua Momo selepas "Pebdekar Bujang Lapok".
* Filem pertama Raden Sudiro berlakun di bawah arahan P. Ramlee.
* "MUSANG" BERJANGGUT bukan MUSANG BERJANGGUT.


NUJUM PA' BLALANG (1959)
(Sumber: Bond Sawi)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee beroinekan Hashimah Yon.
* Filem ketiga Hashimah Yon di bawahan arahan P. Ramlee selepas "Penarek Becha" dan "Panca Delima"
* Inilah cerita dongeng bangsawan kedua diarahkan P. Ramlee selepas ""Musang" Berjanggut".
* Filem memenangi Anugerah Filem Komedi Terbaik di FFAP7, Tokyo pada 1960.
* NUJUM PA' BLALANG bukan NUJUM PAK BELALANG.


ANTARA DUA DARJAT (1960)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem kedua cerita asalnya oleh Omar Rojik selepas "Semerah Padi".
* Filem pertama dibintangi Yusof Latiff yang diarahkan P. Ramlee.
* Filem keempat dan terakhir P. Ramlee berheroinekan Sa'adiah.
* Lagu popular "Getaran Jiwa" terdapat dalam filem ini.
* Turut menyertai FFAP di Tokyo pada 1963 tetapi gagal memenangi sebarang anugerah.


ALI BABA BUJANG LAPOK (1961)
(Sumber: Amir Afifuddin)
FAKTA___
* Siri ketiga Bujang Lapok yang melibatkan P. Ramlee, Aziz Sattar dan S. Shamsuddin diarahkan P. Ramlee.
* Filem pertama dibintangi Sarimah baik di bawah arahan P. Ramlee mahu pun MFP.
* Aziz Sattar sebagai hero dan P. Ramlee sebagai crook. Ertinya P. Ramlee sebagai pelakun pembantu.
* Filem kedua dipadankan dari cerita filem "Ali Baba and Forty Thieves". Pertama "Nasib" yang diarahkan B.S. Rajhans.


SENIMAN BUJANG LAPOK (1961)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee mengambil Saloma berlakun dalam filem arahannya terus sebagai heroine.
* Filem keempat dan terakhir mengisahkan kehidupan Bujang Lapok yang diperanankan P. Ramlee, Aziz Sattar dan S. Shamsuddin.
* Filem pertama P. Ramlee mengambil Ahmad Mahmud dalam filem arahannya, sebagai Doktor.
* Turut menyertai FFAP9 di Seoul pada 1963 tetapi gagal memenangi sebarang anugerah.


IBU MERTUA KU (1962)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem ketiga Zaiton berlakun di bawah arahan P. Ramlee selepas "Bujang Lapok" dan "Ali Baba Bujang Lapok".
* Lagu popular "Jangan Tinggal Daku" terdapat dalam filem ini.
* Filem kedua Ahmad Mahmud berlakun dalam filem arahan P. Ramlee selepas "Seniman Bujang Lapok".
* Memenangi dua anugerah di FFAP10, Tokyo pada 1963;
1. Bakat Serba Boleh (P. Ramlee).
2. Fotografi Hitam & Putih Terbaik (A. Bakar Ali).
* IBU MERTUA KU bukan IBU MERTUAKU


LABU DAN LABI (1962)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama P. Ramlee berpasangan dan berlawak dengan M. Zain.
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Mariani.
* Filem kedua P. Ramlee berlakun adik dengan beradik sebagai heroinenya selepas Mariam dan Sa'adiah.
* Satu-satu filem Pancha Sitara turut serta dalam filem arahan P. Ramlee dengan menyanyikan lagu "Bila Larut Malam".
* LABU DAN LABI bukan LABU LABI.


NASIB SI LABU DAN LABI (1963)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem kedua dan terakhir siri Labu Dan Labi diarahkan P. Ramlee, dan berpasangan dengan M. Zain.
* Filem pertama P. Ramlee menggunakan a.m.n. dihujung namanya.
* Filem pertama dan terakhir Murni Serawak berlakun di bawah arahan P. Ramlee.
* NASIB SI LABU LABI bukan NASIB LABU LABI


MADU TIGA (1964)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama dan terakhir dilakunkan Zera Agos dan Jah Mahadi yang diarahkan P. Ramlee.
* Filem terakhir filem P. Ramlee memenangi anugerah di FFAP.
* Memenangi anugerah Filem Komedi Terbaik di FFAP11 di Taipei pada 1964.


3 ABDUL (1964)
(Sumber: Amir Afifuddin)
FAKTA___
* Filem terakhir lakunan dan arahan P. Ramlee di MFP.
* Filem pertama arahan P. Ramlee menggunakan angka (3).
* Kali terakhir P. Ramlee berheroinekan Sarimah di MFP
* Filem ke44 P. Ramlee berlakun dan ke-17 P. Ramlee mengarah di MFP.
* Filem terakhir Haji Mahadi berlakun di bawah arahan P. Ramlee.
* Selepas filem ini P. Ramlee berpindak ke Merdeka Studio dan mengarahkan filem pertamanya "Si Tora Harimau Jadian".

---

---

MASAM2 MANIS (1965)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem ketiga arahan P. Ramlee di Merdeka Studio.
* Filem keempat P. Ramlee berlakun di Merdeka Studio.
* Filem pertama lakunan Sharifah Hanim.
* Filem pertama dan terakhir Sharifah Hanim berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* MASAM2 MANIS bukan MASAM-MASAM MANIS.


SABARUDIN TUKANG KASUT (1966)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Kali pertama filem bercorak komedi 1001 malam diarahkan P. Ramlee di Merdeka Studio.
* Satu-satunya filem Jamal Kerdil yang diarahkan P. Ramlee.
* Filem pertama Ibrahim Din berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* Kali kedua P. Ramlee berheroinekan Saloma selepas "Seniman Bujang Lapok".


DO RE MI (1966)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama siri Do Re Mi.
* Kali pertama P. Ramlee, A.R. Tompel dan Ibrahim Din bergabung membintangi filem arahan P. Ramlee.
* Filem pertama Wan Chik Daud berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* Filem kedua Ibrahim Din berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* Filem pertama gabungan P. Ramlee dan A.R. Tompel selepas "Aloha".


NASIB DO RE MI (1966)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA__
* Siri kedua filem Do Re Mi selepas "Do Re Mi".
* Satu-satunya filem Ghazali Sumantri dan Mahyon Ismail berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* Wan Chik Daud turut membintangi filem ini sebagai jururawat, Milah jadi Milo.


KELUARGA 69 (1967)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem pertama dan terakhir Julie Faridah.
* Filem pertama dan terakhir Siput Serawak berlakun di bawah arahan P. Ramlee.
* Filem kedua P. Ramlee berheroinekan Siput Serawak.
* Gabungan semula P. Ramlee, Siput Serawak dan A.R. Tompel selepas "Rachun Dunia".
* Filem pertama dan terakhir Salleh Ghani berlakun dalam filem arahan P. Ramlee.
* Filem kedua P. Ramlee menggunakan angka (69) sebagai tajuk filem selepas "3 Abdul".


ANAK BAPAK (1968)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Dipadankan dari cerita filem "Perkahwinan Rahsia".
* Filem kedua Rose Yatimah berherokan P. Ramlee.
* Satu-satu filem Rose Yatimah di Merdeka Studio.
* Filem pertama Rusminah Sidek.


AHMAD ALBAB (1968)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Satu-satunya filem Melayu yang dialognya dibuar orang Arab pelat Melayu, bak kata Saloma dalam filem ini, "tok tok".
* Filem pertama P. Ramlee mengambil adik iparnya, Mimiloma, berlakun dalam filem arahannya sebagai Suhara.
* Pertama kali filem Melayu menggunakan lakunan tiga adik beradik, Saloma, Mariani dan Mimiloma, dalam sebuah filem.


KANCHAN TIRANA (1968)
(Sumber: Filmklasik Melayu)
FAKTA___
* Filem pertama Jins Shamsudin dan Sarimah berlakun di bawah arahan P. Ramlee di Merdeka Studio.
* Filem pertama dibintangi Norlia Ramli.
* Filem kedua P. Ramlee mengarahkan bercorak drama purba selepas "Damaq".
* Selepas pratonton, P. Ramlee cukup puashati dengan hasil kerjanya sebagai pengarah tetapi terkilan kerana tidak dibuat dalam color.


6 JAHANAM (1969)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem kedua Yusof Latiff berlakun bersama P. Ramlee dalam filem arahan P. Ramlee selepas "Antara Dua Darjat".
*Satu-satunya filem Yusof Latiff di Merdeka Studio.
* Filem pertama P. Ramlee berheroinekan Nor Azizah.
* Filem pertama dan terakhir Nor Azizah berlakun bersama Yusof Latiff.
* Filem ketiga P. Ramlee menggunakan angka (6) sebagai tajuk filem selepas "3 Abdul" dan "Keluarga 69".
* 6 JAHANAM bukan ENAM JAHANAM.


DI BELAKANG TABIR (1970)
(Sumber: Sha3818)
FAKTA___
* Filem kedua dan terakhir P. Ramlee berlakun di bawah arahan Jins Shamsudin sesudah "Bukan Salah Ibu Mengandong".
* Filem pertama dan terakhir lakunan Monica Jones.
* Filem kedua dan terakhir Jins Shamsudin mengarah filem di Merdeka Studio.
* Filem kedua P. Ramlee sebagai pegawai polis selepas "Anjoran Nasib".
* Jins Shamsudin dan Nor Azizah memegang dua peranan dalam filem ini.


DR. RUSHDI (1970)
(Sumber: LimaJiwas)
FAKTA___
* Filem ketiga P. Ramlee mengambil cerita asal Omar Rojik selepas "Semerah Padi" dan "Antara Dua Darjat".
* Filem pertama P. Ramlee mengambil Ismail Mahmud berperanan pelakun penting sebagai Rozaiman.
* Filem pertama dan terakhir P. Ramlee menggarahkan filem bercorak kriminal (jenayah) yang menyerupai filem-filem Alfred Hitchcock.
* Filem kedua P. Ramlee berheroinekan Sarimah di Merdeka Studio sesudah "Kanchan Tirana".
* Filem terakhir Sofia Ibrahim di Merdeka Studio, dan filem kedua berlakun di bawah arahan P. Ramlee selepas "Minta Nombor Ekor".
* DR. RUSHDI bukan DR. RUSDI.


LAXMANA DO RE MI (1973)
(Sumber: MeeMeeRock7)
FAKTA___
* Filem terakhir arahan dan lakunan P. Ramlee.
* Filem terakhir gabungan P. Ramlee, A.R. Tompel dan Ibrahim Din.
* Filem pertama dan terakhir Dayang Sulu berlakun di bawah arahan P. Ramlee.
* Mula ditayangkan di Singapura pada 12 Mei 1973.
* LAXMANA DO RE MI bukan LAKSAMANA DO RE MI.

---

---

# Update akan dilakukan dari masa ke masa.

---

ANDA MUNGKIN JUGA MEMINATI___

FILEM KLASIK MALAYSIA
berapa banyakkah yang masih ada?

LATIFAH OMAR
ikon era gemilang filem melayu

SALMAH AHMAD
kejelitaannya terletak didagu

AHMAD MAHMOOD
ahmad mahmood bintang di langit seni

JEJAK TERBILANG
terbilangkah kalau banyak fakta yang salah?

ROH MEMBELA (1955)
kekuatannya special effect dan aziz sattar

CHEMBURU (1953)
banyaknya pelukan rosnani dan yusof latiff

PONTIANAK (1957)
mencapai kejayaan box office luar jangkaan

SEKSI SELEBRITI MALAYSIA DULU-DULU
dedah ke tak dedah ke seksi tetap seksi

SELAMAT PENGANTIN BARU
jodoh dan perpisahan kuasa tuhan

---

KONSEP PENERBITANNYA HARUS DIPUJI
Setelah diamati buku setebal 355 muka surat ini, kesimpulannya konsep penerbitannya harus dipuji kerana ia berlainan sekali dari apa yang pernah disajikan sebelum ini. Dilihat pula dari segi kesungguhan kedua-dua insan (Datuk Aziz Sattar dan Mustafar A.R.) yang pernah mengenali P. Ramlee, banyak betul perkara yang boleh kita ambil iktibar, dan 20 tahun bukan masa yang sedikit untuk mereka menyiapkan buku yang cukup bermutu ini. Memang benar karya peninggalan Seniman Agung Tan Sri P.Ramlee tiada bandingan dan sumbangannya dalam bidang seni terus abadi dan terpahat dalam minda semua lapisan masyarakat, namun di sebalik kehebatannya, buku ini yang turut menyelitkan gambar-gambar dari filem, sinopsis, ulasan dan pengalaman kedua penulis ketika pembikinan 66 filem P. Ramlee, ada memaparkan kisah menarik antaranya bagaimana P.Ramlee menceduk idea dari filem-filem luar untuk disesuaikan dengan filem-filem arahannya - KAKAK TUA.

---

FESTIVAL FILEM MALAYSIA KE-25

Oleh MUSTAFAR A.R.
Salah Seorang Pengasas FFM
Setiausaha FFM2 & FFM10

---

FILEM TERBAIK FFM25

SUMBER: BUDIEY ISMA

PENGARAH TERBAIK
Dain Iskandar Said (BUNOHAN)

PELAKUN LELAKI TERBAIK
Faizal Hussein (Bunohan)

SUMBER: BUDIEY ISMA

PELAKUN WANITA TERBAIK
Maya Karin (Ombak Rindu)

PENYAMPAIAN Anugerah Festival Filem Malaysia Ke-25 (FF25) berada dalam keadaan hambar dan kurang menarik. Itulah kesimpulan yang saya ambil setelah menontonnya di kaca TV Astro pada malam 2 Mac yang lalu.

Lebih mengecewakan lagi, roh dan semangat Jubli Perak (yang sepatutnya ada) tidak ada langsung.

Ini kali ke-25 penyampaian anugerah FFM diadakan. Ertinya sudah suku abad (sambutan Jubli Perak) namun persembahannya masih ditakuk lama.

Lebih buruk lagi, adanya unsur-unsur politik untuk memuaskan hati semua pihak (kaum). Konsep 1Malaysia digunapakai, ternyata begitu ketara sekali.

Akibatnya, FFM25 sudah jadi cacamarba, maruahnya sudah tercemar. Intergritinya diperkotakkatikkan. Usaha memertabatkan filem Melayu sudah terpesong jauh.

Perancangan FFM25 tidak diatur dengan baik dan kemas. Pergeseran yang timbul antara Finas dan Gafim salah satu punca keadaannya tidak bermaya dan terkulai layu.

Malah, ada diantara penyampaian anugerah FFM yang lalu lebih hebat dan lebih meriah kalau dibandingkan dengan apa yang terdapat dalam FFM25 ini.

Sepatutnya, sambutan Jubli Perak FFM dilaksanakan dengan penuh gilanggemilang, aturacaranya merangkumi keseluruhan 24 festival filem yang pernah diadakan.

Malangnya, semua itu tidak ada. Malah ada kategori-kategori yang diwujudkan menampakkan kejelekan festival filem itu sendiri.

Saya tidak nampak apa relevennya begitu ramai yang terlibat dengan "Life of Pi" naik ke pentas untuk menerima Anugerah Khas Juri.

Tidak perlu ramai, seorang dua pun cukup kerana ia hanya anugerah khas, bukannya anugerah utama atau istimewa.

Apakah tidak ada tunjukarah dari pihak penganjur, atau memang digalakkan.

Pemenang anugerah utama Filem Terbaik (Bunohan) pun, tidak begitu ramai naik ke pentas tidak seramai mereka. Kalau pun ramai, memang patut.

Pemberian anugerah tersebut kepada Rhythm and Muse (Life of Pi) boleh dianggap pelik bin ajaib, seharusnya dipertikaikan.

Kalau penglibatannya kepada "Bunohan" atau pun "29 Februari" dan "Ombak Rindu" mungkin boleh juga diterima akal.

Biarkanlah Anugerah Oscar Academy menentukan kehebatan Rhythm and Muse dan "Life of Pi", janganlah Finas dan Gafim ambil kesempatan memandai-mandai masuk campur rumah orang lain.

Hidung tak mancung, pipi tersorang-sorong.

TIDAK MEMBERI KESAN

Bukankah lebih baik dan releven, Norshah Thamby diberi Anugerah Khas Juri Pengasas FFM kerana peranannya yang begitu besar dalam penganjuran FFM.

Tanpa Norshah dan rakan-rakan wartawannya dalam Eja, FFM tidak akan lahir hingga mencapai Jubli Perak seperti sekarang.

Memberi anugerah kepada Norshah, bererti Finas dan Gafim menghargai sumbangan wartawan-wartawan hiburan dalam memberi promosi (tidak berbelahbagi) kepada FFM sejak dulu sampai kini.

Apa yang patut dipuji, kesederhanaan persembahan, dan kesederhanaan itu pula tidak bererti tidak boleh meniup roh dan semangat Jubli Perak.

Hanya, kepekaan dan kebijaksaan penganjur saja boleh memasukkan roh dan semangat ke dalam FFM25 ini.

Pengedalian FFM25 tidak mendapat nasihat dari mereka yang tahu, contohnya Zain Haji Hamzah, Norshah Thamby atau pun Ahmad Idris (Abi).

Kerana itu tidak ada, jadilah FFM25 tidak terpahat sebagai pencapaian sesuku abadnya, malah berakhir dengan tidak mempunyai erti langsung. Tidak memberi kesan, perginya seperti angin lalu.

Jika persembahan sedemikian rupa, tidak mungkin perbelanjaannya meningkat sampai RM1 juta, apatah lagi RM3 juta seperti yang disebut-sebut.

Jangan kelentungkan duit rakyat.

Perlu juga dipertikaikan, pemberian anugerah kepada Mariani.

Mariani pernah diberikan Anugerah Veteran dalam FFM22 yang berlangsung di Kota Kinabalu pada 2009.

Sungguhpun, anugerah diubah namanya kepada Anugerah Khas Sepanjang Hayat (Special Life Achievement Award), tetapi fungsi tetap sama dengan Anugerah Veteran yang diberikan kepada Mariani di Sabah itu.

Ini kerana pemberiannya dua. Kebiasaannya Anugerah Khas Sepanjang Hayat hanya satu saja, tidak kira lelaki atau pun wanita.

Apakah sudah tidak ada pelakun lain yang belum pernah menerima Anugerah Veteran FFM yang patut diberi anugerah.

Pada saya, Mariani belum layak menerima Anugerah Khas Sepanjang Hayat. Paling layak ialah Rosnani yang pencapaiannya dalam filem Malaysia begitu cemerlang sekali.

Kalau Anugerah Khas Sepanjang Hayat, kekuatan Rosnani jauh ke depan berbanding Mariani. Sepatutnya Rosnani yang menerimanya terlebih dulu.

TIDAK PERLU DUA

Sebab itulah, sebelum diberi sebarang anugerah berprestij seperti Anugerah Khas Sepanjang Hayat, pihak penganjur, buatlah homework dulu. Jangan membutatuli saja.

Perkara ini cukup sensetif, mengecewakan mereka yang benar-benar berhak.

Kalau menarik benang dalam tepung, benang jangan putus tepung jangan berselerak.

Penganugerahan yang sama turut juga diberikan kepada Aziz Sattar.

Ini rasanya tidak dapat dipertikaikan kerana kegigihannya dalam filem dan berusaha mengembalikan kegemilangan filem Melayu dengan filem arahannya, "Keluarga Comat".

Tetapi melonggokkan terlalu banyak anugerah kepada Aziz Sattar, juga tidak begitu baik kerana ramai lagi di luar sana sedang menunggu untuk diberi anugerah, mereka juga banyak jasa dan berbakti juga.

Perkara ini tidak boleh disalahkan kepada Aziz Sattar, orang memberi disapunyalah. Bukannya beliau meminta-minta.

Mengenai pemenang anugerah, kali ini tiba masanya Dain Iskadar Said untuk bergaya kerana filemnya "Bunohan" berjaya merebut banyak anugerah.

Nampaknya kegemilangan Yusof Haslam dan anaknya, Syafiq Yusof, tergerenjat kerana "SAM" tidak mampu mengatasai "Bunohan".

"SAM" menang satu anugerah saja dari lima pencalonan yang diterimanya. Itu pun Anugerah Cipta yang merupakan anugerah secondary.

Kenapa, kenapa ya? Syafiq Yusof diberi Anugerah Cipta (Pengarah Filem Harapan), sedangkan Jojo Goh (Pelakun Wanita Harapan) dan Izzue Islam (Pelakun Lelaki Harapan) menerima Anugerah Perdana.

Kalau Pengarah Filem Harapan disecondarykan, Pelakun Lelaki Harapan dan Pelakun Wanita Harapan logiknya, menerima Anugerah Cipta bukannya Anugerah Perdana.

Dalam konteks filem, kedudukan pengarah filem lebih istimewa berbanding pelakun filem.

Takkan perkara sekecil ini pun, Othman Hafsham (salah seorang panel juri) tidak tahu.

Yusof dan Shafiq patut buat bantahan. Ini soal intergriti. Kejayaan Shafiq seolah-olah dipermain-mainkan.

Ada baiknya dan sudah sampai masanya, dua anugerah yang berbeza ini dihapuskan. Guna satu saja macam Anugerah Oscar, cukuplah.

Jika dibuat perbandingan antara "Bunohan" dan "29 Februari", saya lebih menyetujui "29 Februari" memenangi anugerah Filem Terbaik.

Ini kerana, "Bunohan" boleh dianggap filem violent (ganas). Filem violent kebiasaannya jarang diangkat sebagai Filem Terbaik.

Pada anggapan saya, "29 Februari" menjadi mangsa kemenangan Filem Terbaik "Magika" (FFM23) dan "Hikayat Merong Mahawangsa" (FFM24).

Atau, sememangnya kesemua panel juri sukakan filem violent.

Kemungkinan, panel juri merasakan tidak patut KRU diberi anugerah Filem Terbaik tiga tahun berturut-turut.

Bagaimanapun, kalau dinilai dari aspek kreativiti seperti filem, perkara menang berturut-turut sepuluh kali pun tidak patut dihalang.

Jika filemnya baik (betul-betul berhak) apa salahnya diberi anugerah Filem Terbaik.

Kemenangan Faizal Hussein, setelah menonton "Bunohan", sudah kena pada tempatnya. Mengikut lima nama pelakun yang dicalonkan, ternyata Faizal jauh ke depan.

Sepatutnya, Faizal sudah lama memenangi anugerah tersebut. Ini kerana komitmennya dalam filem bermula sekian lama, sejak kecil lagi, ditahun-tahun 1970-an di Merdeka Studio.

MAHU MENYEBUT NAMA

Banyak juga filem yang beliau telah memperlihatkan kemampuan berlakun dengan baik terutama "Kanta Serigala" yang diarahkan oleh Hussein Abu Hassan..

Dalam pertandingan kali ini, Faizal menewaskan pencabar terdekatnya, Shaheizy Sam, yang dicalonkan dengan dua filem - "Songlap" dan "SAM".

Jika Hussein Abu Hassan dan Mahyon Ismail masih hidup tentu pencapaian Faizal itu menggembirakan hati mereka.

Maya Karin, menang anugerah Pelakun Wanita Terbaik kerana "Ombak Rindu", mengatasi lakunan pencabar kuatnya, Vanida Imran yang membintangi "Untuk Tiga Hari".

Sememangnya Maya telah memperlihatkan lakunan yang berkualiti dalam "Ombak Rindu", tetapi sayang sekali beliau tidak dapat hadir untuk menerima sendiri anugerahnya itu.

Maya hadir di FFM24 kerana pencalonannya dalam "Cun!" tetapi gagal apabila ditewaskan oleh Eja kerana filemnya "Janin".

Ketika kalah hadir, semasa menang tidak datang pula.

Satu perkara yang saya anggap tidak kena ialah pemberian anugerah kepada Mano Maniam dan Lai Meng.

Mereka menerima Anugerah Juri Penggiat TV lelaki dan wanita.

Ini bukan bermakna mereka tidak layak diberi anugerah tersebut, tetapi gelanggangnya tidak tepat.

Anugerah Angkasapuri bukankah ada, kenapa mahu diselitkan juga ke dalam FFM25.

Biarkahlah filem dengan filem dan tv dengan tv. Bukankah bagus, begitu?

Siapa yang memberi idea tersebut, saya anggap goblok, pinjam cakap Indonesia.

Inilah buruknya apabila Finas dan RTM duduk dibawah satu kementerian yang sama. Ada saja yang mahu ditokoktambah bagi memuaskan hati pihak sana pihak sini.

Inilah akibatnya apabila konsep 1Malaysia menjalar masuk, sedikit sebanyak mencemarkan juga identiti FFM25. Banyak perkara tidak kena.

Konsep 1Malaysia baik, tetapi kalau disalahgunakan, tidak baik jadinya.

Di FFM25 ini, apabila 1Malaysia memainkan peranan, rosaklah kreativiti yang merangkumi artistik filem.

Filem dan politik, tidak boleh dicampuradukkan, kalau dicampuradukkan, rosaklah kreativiti dan pincanglah seni.

LAMBANG SENI NEGARA

Banyak kali juga Rais Yatim naik ke pentas FFM untuk menyampaikan anugerah utama, tidak ada menteri lain ke?

Agaknya, kalau FFM berlangsung 100 kali lagi dan Rais masih menguasai kementerian berkenaan, 100 kalilah beliau akan berbuat demikian.

Lebih tidak menarik lagi, kali ini beliau sendiri menerima anugerah, Pembela Seni dan Budaya Malaysia.

Persoalannya, apakah Rais seorang saja yang dianggap sebagai Pembela Seni dan Budaya Malaysia.

Ramai lagi yang lebih layak berbanding Rais.

Lembu punya susu, kerbau dapat nama.

Pembela apa, kalau tarian Bollywood atau Tamilwood dipersembahkan sedangkan tarian Melayu yang menjadi lambang seni negara Malaysia dipinggirkan?

FFM25, sudah ada ciri-ciri penyampaian anugerah ala-Bollywood - Flimfare Awards atau pun Stardust Awards.

Ya, memang ada tarian serupa itu di majlis perasmian FFM25, tetapi ia diperlukan di sini bukannya di sana.

Saya setuju dengan Rais yang menyatakan, anugerah tersebut tidak sepatutnya diterima dan disampaikan di situ.

Tetapi ikhlaskah kenyataan beliau itu.

Ada sebab, kenapa burung tempua bersarang rendah.

Tidakkah beliau diberitahu terlebih dulu sebelum naik ke pentas, yang beliau akan menerima anugerah tersebut.

Mustahil! kalau tidak.

Lagi pun, klips videonya terpampang di skrin lebar. Maknannya, sudah ada dalam perancangan, bukannya secara spontan.

Pengacara (Erra Fazira dan Fahrin Ahmad) boleh dikatakan berjaya mengemudikan FFM25 dengan baik.

Tidak kecuhmecuh dan gelejatmengelejat (bahasa saya sendiri) seperti yang diperlihatkan oleh Ogy Ahmad Daud dibeberapa FFM yang lalu.

Agak mengkagumkan saya, apabila Erra masih mampu menyebut nama bekas suaminya, Yusry Abdul Halim, didepan publik yang ramai di Pusat Konvensyen Putrajaya itu.

Masih sayangkah Erra kepada Yusry? Biasanya, kalau benci tidak sebut. Tidak cemburukah, Lisa Surihani?

Tempat jatuh lagikan dikenang, inikan pula tempat bermain.

Anugerah poster terbaik ialah Seefood. Kenapa poster filem animasi turut dipertandingkan? Bukankah dulu, untuk filem cerita saja.

Sebenarnya, anugerah poster terbaik tercetus dari idea saya, dan saya tahu, syaratnya hanya untuk filem-filem cerita saja.

Ini, bagi membolehkan mereka menghasilkan poster yang menarik dan cantik untuk menarik orangramai datang ke panggung wayang.

Bukannya filem animasi atau filem pendek.

Ingat, pada asalnya (tujuan FFM diwujudkan) hanya kepada filem-filem Melayu (cerita) saja, bukannya filem-filem jenis lain atau bahasa-bahasa lain.

Meluaskan kepada yang lain, bererti menyempitkan lagi harapan filem-filem Melayu (yang menjadi keutamaan) untuk menang anugerah dan dengan tidak secara langsung melemahkan kegiatan dan berkreativiti mereka yang terlibat.

Oleh yang demikian, eloklah kalau FFM balik ke pangkal jalan. Laksanakan tujuannya yang asal, yang original.

Biarlah filem Melayu lawan filem Melayu. Jangan serapkan filem-filem bahasa lain ke dalam FFM.

Jika mahu dirangkumkan semua bahasa (kaum), wujudkan satu lagi festival filem, namakan saja Festival Filem 1Malaysia (FF1M).

Tentu, Rais setuju.

Pada keseluruhannya, penyampaian anugerah FFM25 sekadar persembahan biasa saja. Tidak ada apa-apa yang boleh dan mahu dibanggakan.

Jauh sekali adanya roh dan semangat Jubli Perak.

Satu post-motem perlu dilakukan supaya FFM26 dan FFM-FFM seterusnya dilaksanakan dengan lebih baik dan lebih sempurna.

---

---

PELAKUN PEMBANTU LELAKI TERBAIK
SYAFIE NASWIP (Songlap)

SUMBER: BUDIEY ISMA

PELAKUN PEMBANTU WANITA TERBAIK
NORMAH DAMANHURI (Songlap)

SUMBER: BUDIEY ISMA

PELAKUN WANITA HARAPAN
JOJO GOH (29 Februari)

SUMBER: HONEYB3S

PELAKUN LELAKI HARAPAN
IZZUE ISLAM (29 Februari)

ANUGERAH PERDANA___

Filem Box Office
OMBAK RINDU (Astro Shaw & Tarantella Pictures)

Penyunting Terbaik
WONG HUI LYNN (Songlap)

Cerita Asal Terbaik
DAIN ISKANDAR SAID (Bunohan)

Pelakun Harapan Wanita
JOJO GOH (29 Februari)

Pelakun Harapan Lelaki
IZZUE ISLAM (29 Februari)

Lakun Layar Terbaik
DAIN ISKANDAR SAID (Bunohan)

Sinematografi Terbaik
HARIS HUE ABDULLAH (Songlap)

Anugerah Khas Sepanjang Hayat Wanita
MARIANI

Anugerah Khas Sepanjang Hayat Lelaki
AZIZ SATTAR

Anugerah Khas Juri Penggiat TV Lelaki
MANO MANIAM

Anugerah Khas Juri Penggiat TV Wanita
LAI MENG

Pelakun Pembantu Wanita Terbaik
NORMAH DAMANHURI (Songlap)

Pelakun Pembantu Lelaki Terbaik
SYAFIE NASWIP (Songlap)

Anugerah Khas Juri Filem Tamil
VAJRAM

Pelakun Wanita Terbaik
MAYA KARIN (Ombak Rindu)

Pelakun Lelaki Terbaik
FAIZAL HUSSEIN (Bunohan)

Filem Bukan Bahasa Melayu Terbaik
PETALING STREET WARRIORS (Juita Entertainment)

Pengarah Terbaik
DAIN ISKANDAR SAID (Bunohan)

Anugerah Khas Juri
RHYTHM AND MUSE STUDIO (Life of Pi)


SUMBER: AMY IKRAM

Anugerah Pembela Seni dan Budaya Malaysia
RAIS YATIM

Filem Terbaik FFM25
BUNOAN (Apparat Films)

---

---

ANUGERAH JURI SEPANJANG HAYAT LELAKI
AZIZ SATTAR

ANUGERAH JURI SEPANJANG HAYAT WANITA
MARIANI

ANUGERAH KHAS JURI PENGGIAT TV LELAKI
MANO MANIAM

ANUGERAH KHAS JURI PENGGIAT TV WANITA
LAI MENG

ANUGERAH KHAS JURI FILEM TAMIL
VAJRAM

---

---

PENGARAH FILEM HARAPAN
SYAFIQ YUSOF (SAM)

PELAKUN KANAK-KANAK TERBAIK
TEE JING CHEN (Hantu Gangster)

LAGU TEMA TERBAIK
NURZAIDI ABDUL RAHMAN (Ombak Rindu)

PENATAAN BUNYI TERBAIK
RAJA AHMAD SHAIDALEY (Bunohan)

PEMENANG-PEMENANG ANUGERAH CIPTA

ANUGERAH CIPTA___

Poster Terbaik
SEEFOOD (Silver Ant)

Pereka Kostum/Busana
HASNAN YAACOB (29 Februari)

Pelakun Kanak-Kanak Terbaik
TEE JING CHEN (Hantu Gangster)

Lagu Tema Terbaik
NURZAIDI ABDUL RAHMAN (Ombak Rindu)

Penataan Bunyi Terbaik
RAJA AHMAD SHAIDALEY & IMAGINEX STUDIO (Bunohan)

Penataan Seni Terbaik
DAIN ISKANDAR SAID (Bunohan)

Pengarah Filem Harapan
SYAFIQ YUSOF (SAM)

Filem Pendek Terbaik
SANZARU (Reservoir Production)

Filem Animasi Terbaik
NINJA VS PIRATE (The One Academy)

Skor Musik Asal Terbaik
YUAN TAN YEN WEI (Bunohan)

Penggiat Belakang Tabir
LINK PEW WAH


PENCAPAIAN ANUGERAH KESELURUHAN___

* BUNOHAN - 8 Anugerah
* SONGLAP - 4 Anugerah
* 29 FEBRUARI - 3 Anugerah
* OMBAK RINDU - 3 Anugerah
* SAM - 1 Anugerah
* HANTU GANGSTER - 1 Anugerah


SUMBER: SINAR HARIAN

SUMBER: BUDIEY ISMA

SUMBER: NAZAHARTV123

---

---

# Update akan dilakukan dari masa ke masa.

---

ANDA MUNGKIN JUGA MEMINATI___

FILEM KLASIK MALAYSIA
berapa banyakkah yang masih ada?

LATIFAH OMAR
ikon era gemilang filem melayu

SALMAH AHMAD
kejelitaannya terletak didagu

AHMAD MAHMOOD
ahmad mahmood bintang di langit seni

JEJAK TERBILANG
terbilangkah kalau banyak fakta yang salah?

ROH MEMBELA (1955)
kekuatannya special effect dan aziz sattar

CHEMBURU (1953)
banyaknya pelukan rosnani dan yusof latiff

PONTIANAK (1957)
mencapai kejayaan box office luar jangkaan

SEKSI SELEBRITI MALAYSIA DULU-DULU
dedah ke tak dedah ke seksi tetap seksi

SELAMAT PENGANTIN BARU
jodoh dan perpisahan kuasa tuhan

---

FILEM-FILEM BARU DI PANGGUNG WAYANG___

---

KONSEP PENERBITANNYA HARUS DIPUJI
Setelah diamati buku setebal 355 muka surat ini, kesimpulannya konsep penerbitannya harus dipuji kerana ia berlainan sekali dari apa yang pernah disajikan sebelum ini. Dilihat pula dari segi kesungguhan kedua-dua insan (Datuk Aziz Sattar dan Mustafar A.R.) yang pernah mengenali P. Ramlee, banyak betul perkara yang boleh kita ambil iktibar, dan 20 tahun bukan masa yang sedikit untuk mereka menyiapkan buku yang cukup bermutu ini. Memang benar karya peninggalan Seniman Agung Tan Sri P.Ramlee tiada bandingan dan sumbangannya dalam bidang seni terus abadi dan terpahat dalam minda semua lapisan masyarakat, namun di sebalik kehebatannya, buku ini yang turut menyelitkan gambar-gambar dari filem, sinopsis, ulasan dan pengalaman kedua penulis ketika pembikinan 66 filem P. Ramlee, ada memaparkan kisah menarik antaranya bagaimana P.Ramlee menceduk idea dari filem-filem luar untuk disesuaikan dengan filem-filem arahannya - KAKAK TUA.

---

---